Kamu İşçilerinin Emeklilik Aylıkları ve Prime Esas Kazançların Önemi
Kamu İşçilerinin Emeklilik Aylıkları ve Prime Esas Kazançların Önemi
Kamu kurumlarında çalışan işçiler için 4/a (SSK) sigortalılık statüsüne göre Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim sağlanmaktadır. Emekli olduklarında aylık hesapları, bildirilen prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanmaktadır. Prime esas kazançlarında yapılacak hatalar, işçinin emekli aylığını olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle, prime esas kazançların doğru değerlendirilmesi gerekmektedir.
SGK'nın Prime Esas Kazanç Değerlendirmesi
SGK, kamu işçilerinin prime esas kazancını değerlendirirken; ayın 15’inden, diğer ayın 14’üne kadar esas alır. Örneğin, 15/12/2024-14/01/2025 tarihleri arası kazançları 2024 Aralık ayı sigorta prime esas kazancı kabul edilecektir. Özel sektör için ise 2024 Aralık ayı kazançları 01/12/2024-31/12/2024 tarihleri arası alınacaktır. Bu ayrıntıya özellikle prime esas kazanç alt sınır ve üst sınırının değiştiği zaman dilimlerinde dikkat etmek gerekmektedir.
Yılın başında ya da ortasında asgari ücrete yapılan zamlar, prime esas kazancın alt ve üst sınırlarını değiştirmektedir. Prime esas kazancın alt ve üst sınırlarının değişmesi durumunda; kamu işçilerinin 2024 Aralık ayından 16 günü 2024 yılına ait alt ve üst sınırlar arasında, Ocak ayından 14 günü ise 2025 yılına ait alt ve üst sınırlar arasında prime esas kazançları değerlendirilmelidir.
Emekli Kamu İşçilerinin Dikkat Etmesi Gerekenler
Emekli kamu işçileri için 1/1/2009-14/1/2009 arasında üst sınırdan yapılan bildirimlerde; 14 günlük fark priminin değerlendirilmediği anlaşılmaktadır. Bu durum, emekli aylıklarının hesaplanmasında önemli bir etkiye sahiptir. Dolayısıyla, emekli kamu işçilerinin SGK Tescil ve Hizmet Dökümünde her yılın sonunda ya da üst sınırın değiştiği dönemlerde; üst sınır kontrolü yapmaları gerekmektedir.
SGK tarafında ise; kamu işçilerinin üst sınırının değiştiği dönemler için e-bildirge programı ve aylık bağlama programlarında güncellemeler yapılması önemlidir. Geriye dönük kontrol edilerek gerekli düzeltmelerin yapılması, emekli aylıklarının doğru hesaplanması açısından yerinde olacaktır.
Kamu Kurumlarının Prime Esas Kazanç Bildirimleri
Belediyeler başta olmak üzere birçok kamu kurumu işçi çalıştırmakta ve 4/a (SSK) sigortalılık statüsünden bildirim yapmaktadırlar. Ancak, işçi çalıştıran kamu kurumlarının prime esas kazanç kabul edilen ya da kabul edilmeyen kalemleri ayırmada zorluk yaşadıkları görülmektedir. Bu durum, kamu işçisinin emekli aylığına olumsuz etki yapmaktadır.
Özellikle, prime esas kazanç olması gerekirken yıllar boyu prime esas kazanç kabul edilmeyen kalemlerin varlığı, aylık tutarında önemli düşüşlere yol açabilmektedir. Kamu işçileri, E-Devlet ekranından hizmet dökümü uygulamasına girerek SGK’ya her ay için yapılan bildirimleri kontrol etmelidir.
Prime Tabi Olmayan Kalemlerin İncelenmesi
Kamu işçileri, ücret bordrolarındaki brüt tutarı ile hizmet dökümündeki primine esas kazanç bildirimi kontrol ettiklerinde, tutarların birebir eşleşmesi durumunda sorun yok demektir. Ancak, bordrodaki brüt tutar toplamları prime esas kazancın üstünde ise, prime tabi olmayan kalemlerin varlığı söz konusudur.
Bu durumda, hangi kalemlerin prime tabi tutulmadığı ve ne kadar süredir bu uygulamanın devam ettiğini belirlemeleri gerekmektedir. Prime tabi olmayan kalemler arasında; ayni yardımlar, doğum, evlenme ve ölüm durumlarında verilen yardımlar yer almaktadır.
Hukuki Yollar ve Çözüm Önerileri
Kamu işçileri ya da emeklileri, prime tabi bulunmayan ücret kalemleri için gerekli adımları atmalıdır. Emekli kamu işçileri, öncelikle çalıştığı kamu kurumuna başvurmalı ve olumlu bir yanıt alması durumunda SGK’ya bildirimin sağlanmasını talep etmelidir.
Olumsuz yanıt alınması durumunda, dava yoluna giderek tespit yaptırmaları ve emekli aylıklarını yükseltmeleri gerekmektedir. Halen çalışan kamu işçilerinin de bildirimlerinin geçmişten bugüne düzeltilmesi için kurumlarına başvurması önemlidir. Aksi halde, SGK tarafından kendilerine ödenen ödenekler olumsuz etkilenebilir.