2024 Enflasyon Raporu: Türkiye'nin Ekonomik Geleceği İçin Kritik Yıl
2024 Enflasyon Raporu: Türkiye'nin Ekonomik Geleceği İçin Kritik Yıl
2024'te enflasyon yüzde 44.38 olarak kapandı. 2025, dezenflasyon için kritik bir yıl olacak. Ekonomik reformlar ve para politikası iletişimi önem kazanıyor. Bu yıl elde edilecek başarı, gelecekte enflasyonu tek hanelere indirmenin anahtarı olabilir.
2024 Yılı Enflasyon Verileri
2024'ün en düşük aylık enflasyonu, yüzde 1.03 ile aralık ayında gerçekleşti. Yıllık enflasyon, 2024'ü yüzde 44.38 ile kapatarak, Türkiye'nin ekonomik durumunu gözler önüne serdi. Yıllık değişim oranı bazında dört harcama grubu, genel TÜFE rakamının üzerinde artış kaydetti: eğitim, konut, lokanta-oteller ve sağlık. Bu grupların etkisi, tüketim sepetindeki ağırlıkları nedeniyle sınırlı kaldı.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık değişim oranı, TÜFE'ye oldukça yakın seyretti. Ancak bu grubun tüketim sepetindeki yüksek ağırlığı, enflasyonu en çok artıran grup olmasına neden oldu. Yıllık enflasyonun 10.89 puanı gıda ve alkolsüz içeceklerdeki fiyat artışlarından, 9.8 puanı ise konut grubundan kaynaklandı. Ulaştırma grubu ise sepetteki ağırlığına kıyasla enflasyona daha sınırlı etki yaptı.
Merkez Bankası'nın Tahminleri ve Gerçekler
Geçen sene başında Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 38'di. Ancak, son noktada tahminin 6.38 puan saptığı görüldü. Döviz kurlarının stabil kalması, küresel emtia fiyatlarının ılımlı seyretmesi ve asgari ücrete ara zam yapılmaması, enflasyonu en azından yüzde 40-42 civarına çekmek için fırsat sundu. Bu durum, son 1.5 yılda para politikasında atılan adımların beyhude bir çaba olduğu anlamına gelmiyor.
Sıkı para politikasına geçiş yapılmasaydı, enflasyon üç haneli rakamları görebilirdi. Sıkı para politikasının faydası görüldü. Ancak, enflasyonla mücadelede politika faizine fazla bel bağlandı ve diğer politika araçlarından yeterince destek alınmadı. 2025, dezenflasyon için kritik bir yıl olacak. Bu yıl elde edilecek başarı, gelecekte enflasyonu tek hanelere indirmenin anahtarı olabilir.
Para Politikası ve Ekonomik Reformlar
Merkez Bankası'nın para politikasının iletişim ayağını daha güçlü ve etkili bir şekilde yönetmesi için 2025'te ekstra çaba sarf etmesi gerekiyor. Araştırma tarafında Merkez Bankası ekonomistlerinin son zamanlarda önemli işler ortaya koyduğu belirtiliyor. Geçen hafta yayımlanan bir çalışma, Türkiye'de enflasyonun yükseldiği dönemde, rekabet düzeyi düşük sektörlerdeki şirketlerin kâr marjlarını daha hızlı artırdığını gösteriyor.
Yaklaşık 1.2 milyon şirketin verileriyle yapılan araştırma, piyasada yeterli rekabet olmadığında şirketlerin maliyet artışlarının çok üzerinde fiyatlama davranışlarına yöneldiğini ortaya koyuyor. Diğer bir çalışma, Türkiye'deki zombi şirketlerin kredi dağılımını bozarak sağlıklı şirketlerin gelişimini engellediğini gösteriyor. Zombi şirketler, normal şartlarda ayakta kalamayacak ancak sürekli kredi yenileme imkânlarıyla hayatta kalan şirketlerdir.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
Merkez Bankası ekonomistlerinin bu iki çalışması, şirketler arası rekabeti artıracak ve bankacılık sektöründe kredi dağılımını iyileştirecek reformların önemini açıkça ortaya koyuyor. Türkiye'nin enflasyon, cari açık ve düşük verimlilik gibi sorunlarını çözmesinin temel yolu yapısal politikalardan geçiyor. Şimdiye kadar kat edilen mesafe küçümsenmemeli, ancak 2025'te daha fazla mücadele edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Ekonomik reformlar ve sıkı para politikası duruşu, Türkiye'nin enflasyonla mücadelesinde kritik bir rol oynayacak. Bu süreçte, kamu maliyesinin desteği, veri odaklı bir denetim mekanizması ve yapısal reformlar büyük önem taşıyor. Türkiye'nin ekonomik geleceği için 2025 yılı, büyük bir dönüm noktası olabilir.